Imadła ślusarskie

Trochę historii

W zamierzchłych czasach nie wiadomo, kto wpadł na pomysł mocowania obrabianych przedmiotów w taki sposób, aby nie przesuwały się pod naciskiem piłowania, pilnika i rozwiercania. Zaskakującym faktem jest to, że dziś, w epoce komputerów, imadło jako narzędzie czysto mechaniczne jest niezbędne. Żaden warsztat wypełniony urządzeniami elektronicznymi nie może się bez niego obejść.

Decydującym krokiem w rozwoju tego niezbędnego narzędzia do obecnej formy było zastąpienie technik zaciskania za pomocą klina i młotka zaciskami z gwintami w średniowieczu. Wada: ruchome szczęki mogły być prowadzone tylko promieniowo, tak że zaciskane przedmioty mniej się przechylały. Dopiero wprowadzenie równoległego imadła w 1750 r., w którym ruchome szczęki były prowadzone na poziomych regulowanych szczelinach, przyniosło przełom w optymalnym zastosowaniu.

W 1830 r. w Anglii wyprodukowano pierwsze żeliwne imadło. Płynne żelazo można było łatwo przekształcić w dowolny kształt. Podczas odlewania często pojawiały się kieszenie powietrzne w odlewie, tzw. wnęki. Struktura była zatem porowata i krucha. Rezultat: niewystarczająca odporność na trudniejsze zadania, powodująca pękanie. Z tego powodu na przykład części niezbędne do bezpieczeństwa w przemyśle samochodowym i wysokiej jakości niezniszczalne imadła są wykonane ze stali. Struktura stali jest jednorodna poprzez kucie.

Budowa imadła ślusarskiego

Do podstawowych elementów budowy imadła ślusarskiego należą:

1. wkładki szczękowe
2. szczęka tylna
3. kowadło
4. korpus
5. podstawa obrotowa
6. śruba pociągowa
7. rękojeść
8. szczęka przednia

Kształt szczęk ma ogromne znaczenie. Szczęki w kształcie litery T nie są tak mocne jak w kształcie litery V. Dobre i solidne imadło będzie miało dużo tzw. "mięsa" czyli materiału, na którym osadzone są wkładki szczękowe.

Rodzaje imadeł ślusarskich

• imadło ślusarskie stałe
• imadło ślusarskie obrotowe
• imadło ślusarskie do rur i prętów
• imadło żeliwne
• imadło stalowe

Wybór rozmiaru imadła

Imadła to podstawowe narzędzia warsztatowe. Stosowane są jako uchwyt do mocowania przedmiotu poddanego obróbce. Szerokość szczęk i rozstaw szczęk imadła określa jego rozmiar. Do lekkich prac ślusarskich i małych detali wykorzystuje się imadła o szerokości szczęk 63 - 100 mm. Do mocowania trochę większych przedmiotów posłużą imadła z zakresu szerokości szczęk 100 - 150 mm. Jest zarazem najbardziej popularny i uniwersalny rozmiar imadeł ślusarskich. Przy ciężkiej obróbce gdzie wymagana jest stabilność i duża siła zacisku stosuje się imadła wielkości 150 - 250 mm. Przy wyborze imadła należy zwrócić uwagę na maksymalny rozstaw szczęk. Dobieraj imadło w rozmiarze nieco większym niż długość mocowanych elementów.

Rodzaj mocowania imadła

Występują różne konstrukcje budowy imadła ślusarskiego. Najbardziej popularnym mocowaniem jest przykręcenie imadła od góry bezpośrednio do stołu warsztatowego. Często takie imadło stołowe można wyposażyć w podstawę obrotową. Imadło ślusarskie obrotowe zwiększa jego użyteczność i ułatwia pracę w warsztacie.
 

Ciekawą odmianą żeliwnego imadła obrotowego jest imadło skrętne. Posiada ono 2 osie obrotu, jedna wokół osi pionowej druga wokół osi poziomej (obrót skokowo co 45 stopni).
 

Istnieją również imadła, w których mocowanie imadła do blatu stołu jest od czoła. Śruby wkręcane są w poziomie. Taka konstrukcja występuje np. w imadłach Bison-Bial Typ 1240.

Do imadła ślusarskiego stosuje się różne wkładki szczękowe, które są często wymienne. Miękkie pokrycia szczęk wykonywane z aluminium, ołowiu lub plastiku mogą być używane w celu ochrony delikatnych przedmiotów obrabianych. Wkładki szczękowe pryzmowe pozwalają na mocowanie detali o przekroju okrągłym, idealnie nadają się do zamocowania rur, prętów, wałków.